Akaryakıt fiyatlarına gelen peş peşe zamların ardından uzmanlardan korkutan bir uyarı daha geldi. Uzmanlar “Petrolde sorun talep değil, arz meselesi. Rus petrolüne alternatif bulunamaz ve savaş uzarsa petrolde daha da kötüsü görülebilir” uyarısında bulunuyor.
Rusya-Ukrayna savaşı, petrol fiyatlarını son yılların en yüksek seviyesine çıkardı. Brent petrolün varil fiyatı geçen haftayı 118 dolardan kapattı. Yaşanan gelişmeler Türkiye’de de pompa fiyatlarına doğrudan yansıyor. İstanbul’da motorinin litresi 19,77 TL’ye, benzinin ise 18,68 TL’ye tırmandı.
Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan “Küresel petrol fiyatları 2014 yılından bu yana en yüksek seviyelerini test ediyor. Bunu tamamen Rusya-Ukrayna savaşı ile açıklamak mümkün. Savaşın seyri fiyatların yönünü belirleyecek. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar finans sistemi ile sınırlı kalsa da, enerji tarafında da yeni gelişmeler yaşanabilir. Brent petrol fiyatı, bundan sonra Rusya’nın tutumuna göre fiyatlanacak. Şu an için ekonomi veya talep değil, arz sorunu endişe oluşturuyor. Fiyatların eski seviyesine ulaşması için ABD’nin rezerv satışı, LNG veya alternatif ikame yolları bulunması, İran’ın devreye girmesi gibi durumlar masada. Diplomatik çözüm de fiyatların ateşinin düşmesine sebep olabilir” dedi.
Türkiye gazetesinin haberine göre; Avrupa’da da akaryakıt hızla yükseldi. İngiltere’de benzin 1,50 sterlini geçti. Almanya’da 2,15 avroyu gördü. İtalya’da bazı satış noktalarında 2 avroyu aştı. Bu arada ABD merkezli yatırım bankası JPMorgan; Rusya kaynaklı arz sorunlarının devam etmesi durumunda Brent petrol fiyatının yıl sonunda 185 dolara çıkabileceğini ileri sürdü.
Petrolde arz endişeleri yükseldi. Bu durum, İran petrolüne yönelik yaptırımların kaldırılarak yeniden piyasaya sunulması ve fiyatların bu yolla düşürülmesi seçeneğini güçlendirdi. Viyana’da devam eden nükleer müzakerelerde, tarafların bu konuda anlaşmaya yakın olduğu ifade ediliyor. ABD yönetimi de bu konuda yeşil ışık yaktı. İran; geçen yıl günlük ortalama 2,4 milyon varil petrol üretimiyle kendi grubunda beşinci sırada yer aldı. Bu üretimintamamına yakını, yaptırımlar nedeniyle iç tüketimde kullanıldı.
Ancak yaptırımlar kaldırıldığında, İran’ın, yıl sonuna kadar günlük 3,8 milyon varillik bir arza ulaşacağı öngörülüyor. Fazladan üretilecek 1,3 milyon varillik arzın da dünyanın ihtiyacına sunulabileceği belirtiliyor. Günlük yaklaşık 27 milyon varillik kotayı doldurması gereken OPEC+ grubunun petrol üretimi, teknik sorunlar ve bazı kapasite kısıtlamaları sebebiyle düşük seviyelerde kaldı. Toplam üretim açığı, geçen yılın başından bu yana günlük ortalama 800 bin varile ulaştı. İran’ın bu açığı fazlasıyla kapatabileceği öngörülüyor.
İran Petrol Bakanı Cevad Uci, perşembe günü yaptığı açıklamada, ülkesinin petrol üretimini en kısa sürede artırmaya hazır olduğunu söyledi. Bu arada Rusya’nın petrol üretimi şubat ayında, günlük ortalamada 11 milyon varil düzeyinde gerçekleşti. Rusya, kendisine verilen 11,3 milyon varil hedefinin gerisinde kaldı.
